The Winds of Wonder

The Leaves of Palāsh Tree — 3

The Leaves of Palāsh Tree — 3

Category:

, , , , , , ,

By

RY Deshpande

/

1–2 minutes

read

The Leaves of Palāsh Tree — 3

पळसाची पाने — ३

२१: पोहोचे संगीत धामा शांततेच्या 

​इच्छिले त्याने संगीत, आणि जन्मले सा-रे-ग-म,

पण बघा की, हे न अडखळणारे सूर,

— अष्टकाचा ध्यास पोहोचण्या धामा शांततेच्या.

२२: ढग नाहीत पण … 

ढग नाहीत पण पडत आहे पाऊस,

वीणा नाही पण येतो मधुर आवाज,

— निराकाराच्या रूपात आहे सौंदर्य.

२३: आहे का खात्री?

ह्या नभाची नसे पक्षाला खात्री,

वाहत्या पाण्याची मासोळीस,

— काव्याला भरोसाच्या स्फूर्तीची.

 २४: वाट पाहे पृथ्वी

आकाश आहे म्हणूनच हा निळा रंग,

वायू-अग्नि-जल रूप देई अमूर्ततेला,

— वाट पाहे पृथ्वी सत्यदेहाच्या संपदेची.

२५: इथे लटकलेले शेपूट 

काय सांगावी महानता त्याची, तो चतुष्पाद,

न दिसती तीन ह्या अलीकडच्या दृष्टीला,

— शेपूट मात्र आहे त्याचे लटकलेले खाली.

२६: कोकिळेचे दुःख 

कोकिळेचे दुःख आणि ते वसंतात?

प्रियकराच्या वियोगात हरवले गाणे;

— पण येई तरी परिहाराची कुहू कुहू.

२७: आडवे उभे धागे 

बाभळीच्या झाडावर सुगरणीचे घरटे, 

धावती धागे आडवे उभे, कौशल्याचे; 

—जीवनाचे भविष्य वीणे काळ तसेच.

२८: प्रभावी हाक 

शाश्वत आहे पाहत वाट क्षणाच्या येण्याची,

होता तो दडलेला गहन अंधारी विवरात,

— पण गेली प्रभावी हाक काहीही न जुमानता.

२९: छायेचे पर्यटन 

केली तयार त्यांनी छायेची होडी

घनदाट अंधारात रात्रभर बसुनी,

—छायाच करे तिच्यात लांबचे पर्यटन.

३०: कशाचाही न होई नाश 

कधीच करता येत नाही नाश कशाचाही,

असो अंतराळातील नक्षत्रांचे असंख्य समूह

वा गहन रिक्तता, महाशून्य शक्तिशाली.

19 May 2025

This certainly is not “haunt of Ignorance, home of Pain” or Keats’s “nest of pain”. It is flooded with creative joy.

5 responses to “The Leaves of Palāsh Tree — 3”

  1. Soham Karandikar Avatar
    Soham Karandikar

    “ढग नाहीत पण पडत आहे पाऊस,वीणा नाही पण येतो मधुर आवाज,— निराकाराच्या रूपात आहे सौंदर्य.” is very mysterious and raises curiousity.

    Like

    Reply
  2. RY Deshpande Avatar
    RY Deshpande

    From Akash Deshpande:

    ढग नाहीत पण पडत आहे पाऊस,

    वीणा नाही पण येतो मधुर आवाज,

    — निराकाराच्या रूपात आहे सौंदर्य.

    No clouds yet there is the rainfall

    No instrument yet sweet music

    Beauty the form of the shapeless

    8 syllables

    ह्या नभाची नसे पक्षाला खात्री,

    वाहत्या पाण्याची मासोळीस,

    — काव्याला भरोसाच्या स्फूर्तीची.

    The bird cannot trust the sky

    Nor the fish a flowing stream

    Can a poem the true insight?

    7 syllables

    कोकिळेचे दुःख आणि ते वसंतात?

    प्रियकराच्या वियोगात हरवले गाणे;

    — पण येई तरी परिहाराची कुहू कुहू.

    In spring the song-bird’s sadness

    The song lost, bereft of love

    Yet the echoes of silence

    7 syllables

    बाभळीच्या झाडावर सुगरणीचे घरटे, 

    धावती धागे आडवे उभे, कौशल्याचे; 

    —जीवनाचे भविष्य वीणे काळ तसेच.

    On the babhul tree the sugran weaves a nest

    Across and upright, skillfully run the threads

    So does Time weave the future of Life itself

    11 syllables

    शाश्वत आहे पाहत वाट क्षणाच्या येण्याची,

    होता तो दडलेला गहन अंधारी विवरात,

    — पण गेली प्रभावी हाक काहीही न जुमानता.

    The Eternal awaits a lone moment

    That is secret in the rift dark and deep

    But uncaring went its effective call

    10 syllables

    केली तयार त्यांनी छायेची होडी

    घनदाट अंधारात रात्रभर बसुनी,

    —छायाच करे तिच्यात लांबचे पर्यटन.

    They readied a boat made of a shadow

    Sitting all night long in the dense darkness

    And the shadow itself took a voyage

    10 syllables

    कधीच करता येत नाही नाश कशाचाही,

    असो अंतराळातील नक्षत्रांचे असंख्य समूह,

    वा रिक्त पण शक्तिशाली महाशून्य.

    Nothing can ever be destroyed

    Constellations in endless space

    Nor the emptiness of the Void

    8 syllables

    Like

    Reply
  3. RY Deshpande Avatar
    RY Deshpande

    Soham Karandikar writes:

    “ढग नाहीत पण पडत आहे पाऊस,

    वीणा नाही पण येतो मधुर आवाज,

    — निराकाराच्या रूपात आहे सौंदर्य.”

    is mysterious and raises curiosity.

    RYD: But this is mystic poetry, and you have to have some feeling about it. It is a vivid expression and should be seen not as a usual kind of thought or reason. There is another kind of logic and relationship. It is very profound with depth below depth. beauty and form going together is a common thing; but there can be the beauty of the formless also. That should explain the two earlier illustrations.

    Like

    Reply
    1. Soham Karandikar Avatar
      Soham Karandikar

      Yes indeed, makes sense.

      Like

      Reply
  4. RY Deshpande Avatar
    RY Deshpande

    Here is the secret of the bird’s art

    Like

    Reply

Leave a comment